Το ιερό του Φαναίου Απόλλωνα, στα Φανά της Χίου

Ένας εντυπωσιακός ελληνιστικός ναός του 9ου αιώνα π.Χ. ο οποίος πιθανότατα να καταστράφηκε αρχικά από τους Πέρσες μετά την αποτυχία της Ιωνικής επανάστασης το 494 π.Χ, και να ξαναχτίστηκε αργότερα. Καταστράφηκε δε ολοκληρωτικά στα χριστιανικά χρόνια και στη θέση του οικοδομήθηκε μια παλαιοχριστιανική βασιλική.

Από ευρήματα που βρέθηκαν στην περιοχή, γίνεται φανερό ότι το ιερό αποτελούσε ένα πολύ σημαντικό κέντρο λατρείας κατά την αρχαιότητα. 

Σήμερα, στον αρχαιολογικό χώρο θα βρείτε παρά αρκετά λείψανα του αρχαίου ναού καθώς και της τρίκλιτης χριστιανικής βασιλικής.

Ένα μικρό εκκλησάκι των Αγίων Θεοδώρων σήμερα είναι εκεί κτισμένο πάνω στα ερείπια που έχουν σκορπίσει σε μεγαλη έκταση, φυσικά πολλά από τα οικοδομικού υλικά του ναού του Απόλλωνα έχουν χρησιμοποιηθεί για πολλά κτίσματα στην περιοχή.

Φυσικά   ουδείς λόγος  περί διατήρησης η ανάδειξης του αρχαιολογικου αυτού χώρου...

Ακολουθούν μερικές εικόνες με τα ερείπια της περιοχής....

και το εσωτερικό της εκκλησιάς σήμερα............

Και μερικά στοιχεία που δεν ξέρω κατά πόσο αληθεύουν:
Οι ντόπιοι λένε ότι, εκεί δίπλα στον αρχαίο ναό υπήρχε προβλήτα σε κανάλι -λιμάνι στο οποίο ελλιμενίζονταν τα πλοία στην αρχαιότητα καθώς εκεί ήταν μια πύλη εισόδου της Χίου.
Θυμόνται μάλιστα  οι παλαιότεροι ίχνη από τις δέστρες  στις  μεγάλες πέτρες που  όμως χρησιμοποιήθηκαν για σπίτια και μαντριά.